Srbija je paradigma sistema u kojem vlasti koriste tehnologiju za nadzor, špijuniranje i digitalnu represiju, ocenjuje Amnesty International u izveštaju „Digitalni zatvor: Prismotra i gušenje civilnog društva u Srbiji“. U izveštaju se ističe da srpske vlasti rutinski koriste invazivne alate poput špijunskog softvera Pegasus i domaće razvijenog NoviSpy, kao i forenzičke tehnologije Cellebrite, za targetiranje aktivista, novinara i mirnih demonstranata.
Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije (MUP) koristi Cellebrite, koji je donirala Norveška putem UNOPS-a, dok NoviSpy omogućava inficiranje uređaja prilikom fizičkog pristupa, često tokom informativnih razgovora sa pripadnicima BIA. Amnesty je otkrio da su uređaji više aktivista i novinara bili inficirani NoviSpy softverom dok su bili privremeno oduzeti u policijskim stanicama.
„Ovi alati ugrožavaju pravo na privatnost i duboko utiču na slobodu izražavanja i mirnog okupljanja,“ upozorava Amnesty. Izveštaj ukazuje na neadekvatno regulisanje digitalne prismotre u Srbiji i poziva na hitnu istragu o zloupotrebama i strože zakonske okvire.
Otkrića Amnesty-ja dolaze u vreme sve intenzivnije represije i neprijateljskog okruženja za civilno društvo, dok vlasti optužuju nevladine organizacije i aktiviste za delovanje protiv interesa države.
